De Holywijk

De geschiedenis van de wijk Holy is nauw verbonden met de geschiedenis van de voormalige heerlijkheid en ridderhofstad Holy. De ridderhofstad, gelegen aan de Holyweg in de Holiërhoekse en Zouteveense polder onder Vlaardinger-Ambacht, was het centrum van de heerlijkheid.

De Heerlijkheid Holy

De donjon van Holy naar een tekening van Jan Jansz. Potter. Collectie Stadsarchief Vlaardingen, T705-047.

Deze bestond uit een toren, een herenhuis en een boerderij. De naam Holy is afgeleid van ‘Hoylede’, wat een samentrekking is van ‘Hoge Lede’, een hoger gelegen plaats aan een lede of watering. Hiermee werd waarschijnlijk de prehistorische kreek ‘de oude Vlairdingh’ bedoeld, die ten oosten van de heerlijkheid lag. Onder ‘heerlijkheid’ verstaan we het gebied van een heer. Aan het bezit van zo'n gebied waren een titel en een aantal rechten en bevoegdheden verbonden.

Holy viel voor een klein deel onder het Huis Wassenaar en voor een ander klein deel onder het Huis Mathenesse. Voor het overige was het vrij eigendom. Allart van Heemstede wordt beschouwd als de eerste werkelijke Vlaardingse heer van Holy (eerste helft 14e eeuw). Enkele van zijn bekendste rechtsopvolgers waren Pieter Willemsz. Holy, Johan Basius, Dirk Graswinckel, Philips Wevering en Nicolaas Daniël de Hoest. Na de liquidatie van het leenstelsel in 1798 zijn eigenaren geweest: Pieter de Heere, Johanna Gerarda Diderica van Nievervaart en Willem Hendrik Dreux. Na de dood van mevrouw Van Nievervaart in 1858 werden de toren, het woonhuis en alle andere opstallen gesloopt. Enkele jaren later werd op het terrein een nieuwe boerderij gebouwd.

Nieuwbouw

Vormde de heerlijkheid Holy aanvankelijk een enclave in de heerlijkheid Vlaardinger-Ambacht, na de afschaffing van de heerlijke rechten en de instelling van de gemeente Vlaardinger-Ambacht in 1814, behoorde het terrein tot het uitgestrekte grondgebied van die gemeente. De annexatie van Vlaardinger-Ambacht door de gemeente Vlaardingen in 1941 is van groot belang geweest voor de na-oorlogse ontwikkeling van de stad, die nu de mogelijkheid kreeg om fors uit te breiden.

Kaart van de gemeente Vlaardinger-Ambacht rond 1867. Collectie Stadsarchief Vlaardingen, KVL0002.

Binnen het geannexeerde gebied lag ook de Holiërhoekse polder, waarin nu de wijk Holy is gelegen. Plannen voor de bouw van de wijk werden door de gemeenteraad definitief goedgekeurd op 4 augustus 1960. Na het bouwrijp maken van de grond werd op 6 augustus 1963 de eerste paal  geslagen voor de bouw van 288 huizen volgens het systeem Panagro-Larsen-Nielsen. Een jaar later betrok de eerste bewoner zijn huis aan de Sperwerlaan.

Vrije sectorwoningen in aanbouw rond 1968. Fotograaf: D. Kramer, Collectie Stadsarchief Vlaardingen, T705-009. 
Voor de nieuwbouw moest een aantal boerderijen het veld ruimen. De bekendste daarvan waren Zuiderhuysen, Middelhuysen en Noorderhuysen, drie naast elkaar gelegen, uit de 17e eeuw stammende boerderijen. Gezamenlijk stonden ze bekend als Drieënhuysen, waarvan de naam nog voortleeft in het aan de Willem de Zwijgerlaan gelegen zorgcentrum.

Holy-Zuid

De eerste buurt die gereedkwam in het zuidelijke deel van de wijk was de Vogelbuurt-Zuid, tevens de dichtstbevolkte buurt van Holy. De Vogelbuurt-Noord, gelegen tegen de grens met Schiedam, wordt gekenmerkt door veel hoogbouw. De Stadhoudersbuurt telt naast enkele flats veel eengezinswoningen. In de kern van deze buurt ligt winkelcentrum De Loper, dat een belangrijke functie vervult voor de gehele wijk.

De sloop van het Holy ziekenhuis. Collectie Stadsarchief Vlaardingen, T225-140.

Het gedeelte van de wijk Holy-Zuid, dat ten westen van de Holysingel aan de Vlaardingse Vaart ligt, wordt in de volksmond ook wel 'De Goudkust' genoemd. Hier staan riante eengezinswoningen en luxe bungalows door elkaar heen. Langs de Holysingel zelf staat een aantal zorgcentra. Het Vlietland (voormalig Holy) Ziekenhuis is eind 2009 gesloopt. Hiervoor in de plaats is een nieuwe woonwijk met appartementsgebouwen en eengezinswoningen gekomen. Aan het eind van de Holysingel bevindt zich de eindhalte van tramlijn 23, die van Rotterdam- Beverwaard naar Vlaardingen loopt. Eind 2005 is het tracé Schiedam-Vlaardingen in gebruik genomen.

Holy-Noord

Flats in de Hoofdstedenbuurt (Holy-Noord) in 1971. Collectie Stadsarchief Vlaardingen, T705-048-1.

Nadat het oorspronkelijke plan voor de bouw van Holy-Zuid was gerealiseerd, werd de wijk tussen 1968 en 1971 aanzienlijk uitgebreid met het eerste deel van Holy-Noord, de zogeheten Hoofdstedenbuurt. Deze buurt, waarvan de straten zijn vernoemd naar Europese hoofdsteden, is opgebouwd uit in totaal negen flatgebouwen. Vanaf 1975 volgden de Drevenbuurt en de Hoevenbuurt. De Drevenbuurt bestaat nagenoeg geheel uit koopwoningen. De Hoevenbuurt kenmerkt zich door de overwegend cirkelvormige groepering van de woningen. Weer later kwam nog de Kruidenbuurt tot stand aan het einde van de Holysingel. Aan de noordkant wordt de wijk Holy-Noord begrensd door de oude Holyweg. Hier vlakbij, aan de Olmendreef, bevindt zich Begraafplaats Holy, die in oktober 1972 werd opengesteld.

De Johanna Naberkade in Holy-Noord rond 2007. Collectie Stadsarchief Vlaardingen, T691-001.

In de jaren negentig van de vorige eeuw verrees langs de Vlaardingse Vaart nog een nieuwe woonwijk, de Kadenbuurt, waarvan de straten (kaden) zijn vernoemd naar feministes. De nieuwste aanwinst (2009) betreft de drie woontorens aan het Drevenpark.