De Broekpolder

De Broekpolder is een circa 400 hectare groot recreatiegebied gelegen aan de noordwestzijde van Vlaardingen. Ooit bestemd voor woningbouw, biedt de polder tegenwoordig de bewoners uit de regio volop gelegenheid om zich in de buitenlucht te ontspannen. Het recreatiegebied wordt dan ook intensief gebruikt door wandelaars, fietsers, joggers, ruiters, wielrenners, mountainbikers, golfers en watersporters. Kinderen kunnen lekker ravotten in het Klauterwoud.

De polder ligt ongeveer anderhalve meter boven NAP,  hoger dus dan zijn omgeving. Hierdoor heb je, vooral aan de Rijskade, een adembenemend uitzicht op het aangrenzende veenweidengebied van de Aalkeet-Buitenpolder. De grens van de Broekpolder wordt gevormd door diezelfde Rijskade, de Bommeer, de Boonervliet en de Vlaardingse Vaart, tot net onder de rijksweg A20 door. Voor het grootste deel ligt de polder binnen de Vlaardingse gemeentegrens. Slechts een smalle strook langs de in de 14^e eeuw gegraven Boonervliet behoort tot de gemeente Midden-Delfland. Hier ligt sinds 1981 de golfbaan van ‘Golfclub Broekpolder’.

Agrarisch gebied

Niets herinnert meer aan de polder van vroeger, toen de Broekweg er de weilanden doorsneed en toegang gaf tot de boerderijen die tot begin jaren vijftig van de vorige eeuw verspreid in deze polder lagen.

Bewoning was er al veel eerder. In 1958 vonden amateur-archeologen de resten van een boerderij uit de ijzertijd (500-250 v. Chr.). In de 13e eeuw begon men, na de aanleg van dijken om de zee tegen te houden, met de ontginning van het land. Vanaf die tijd bleef de Broekpolder lange tijd onveranderd: weilanden met daarin boerderijen en watermolens, doorsneden door sloten als de Geersloot, de Broekmolensloot, de Vlietmolensloot en de Heul.

Bestemming woningbouw

Een kentering vond plaats begin jaren vijftig, toen men besloot om de polder te bestemmen voor woningbouw. De visserij liep sterk terug en door de opkomst van de industrie trok Vlaardingen veel werknemers aan die vanzelfsprekend ook gehuisvest moesten worden. Uiteindelijk zou Vlaardingen een stad moeten worden met wel 100.000 tot 120.000 inwoners…

De vaak van generatie op generatie in de Broekpolder boerende bevolking moest wijken om ruimte te bieden aan de groeiende stad. De boerderijen werden gesloopt of in brand gestoken.

Ook de markante watermolen 'Nooitgedagt' aan de Boonervliet moest uiteindelijk in 1966 het onderspit delven. Deze molen dateert uit 1753 en werd in de volksmond 'De Stenen molen' genoemd. De naam 'Nooitgedacht' kreeg de molen in 1945.

Giftig havenslib

Dan begint men vanaf de tweede helft van het jaar 1958 met het volspuiten van de polder met havenslib uit Rotterdam. Daardoor komt het gebied zo'n acht meter hoger te liggen dan de omgeving. Vóór deze actie lag de Broekpolder nog een paar meter lager dan het waterpeil in de Vlaardingse Vaart.

Aanvankelijk denkt men een goede ruil te doen; de gemeente Rotterdam is het slib van haar dichtslibbende havens kwijt en Vlaardingen de basis voor een flinke woonwijk rijker. Maar helaas, het havenslib bleek vervuild te zijn met drins (cyclisch gechloreerde koolwaterstoffen) en zware metalen, waardoor woningbouw voorlopig geen optie meer was. Wel zijn er tot eind jaren negentig enkele percelen gebruikt om er onder meer koolzaad op te verbouwen.

De natuur doet  haar werk

Ondertussen deed de natuur haar werk en geholpen door wat nieuwe aanplant werd de polder langzamerhand groener en groener. De sliblaag klonk met de jaren flink in. Uiteindelijk groeide de polder uit tot dé perfecte habitat voor o.a. vlinders, wezels, woelmuizen, konijnen, hazen, kikkers, vleermuizen en veel, heel veel vogelsoorten. Meer en meer droeg de Broekpolder als ‘groene long’ bij aan het welzijn van de inwoners van Vlaardingen en haar omgeving. Echter, de dreiging van woningbouw bleef.

Een voorlopig laatste stuiptrekking was een voorstel van de stadsregio Rotterdam dat de bouw betrof van een ‘lichte en ruimtelijke bebouwing’ in de vorm van een aantal landhuizen. De in 2006 uit een burgerinitiatief ontstane Stichting Federatie Broekpolder en een aantal politieke partijen staken hier een stokje voor. En daar bleef het niet bij. In 2009 presenteerde het Bureau voor Natuur- en Landschapsontwikkeling 'Stroming' in samenwerking met bovengenoemde Federatie Broekpolder en de Gemeente Vlaardingen het ‘Integraal Inrichtingsplan Broekpolder’. Dit plan vrijwaart het gebied definitief van woningbouw en bestemt de polder voorgoed tot een gedifferentieerd recreatiegebied dat aansluit op de verdere natuurontwikkelingen in Midden-Delfland. De Rijskade werd opgehoogd en langs de oevers van de Vlaardingse Vaart en de Boonervliet zijn paaivijvers aangelegd.

Hoezeer het oog ook gestreeld wordt door de prachtige natuur in de Broekpolder, nog steeds schuilt de adder onder het gras. Onderzoek toonde namelijk aan dat ook nu, na ruim een halve eeuw, zich in de bodem van de Broekpolder nog steeds giftige stoffen bevinden. Gelukkig levert dit bij recreatief gebruik geen gevaar op voor de volksgezondheid. Voor de regelmatig uitgezette schaapskudde en voor de permanent aanwezige Schotse Hooglanders vormt het geen risico; het gebied waar deze grazers lopen is minder verontreinigd met drins.

Bronnen

• F. Assenberg, 1984: De Broekpolder, in: TijdSchrift nr. 31.
• W. Henkes, 2010: Broekpolder. Grond onder de voeten, in: Musis, nr. 7, jrg. 16.
• T. Witte, 1998: Bomengroei of huizenbouw - 50 jaar bestuurlijk geploeter in de Broekpolder.
• Gemeente Vlaardingen, afdeling Gebieds- en Stedelijke Programma's